Bu arada şu düşünce geçti aklımdan: Ben nasıl
şimdi giyiniyor, evden çıkıp profesörü ziyaret ediyor, onunla az
çok yapmacık nazik sözlerle konuşuyor ve bütün bunları doğrusu
gönülsüz yapıyorsam, insanların çoğu da her Allahın günü,
her saat kendilerini zorlayarak, bir gönülsüzlükle böyle
davranıyor, böyle yaşıyor, onu bunu ziyaret ediyor, onunla bununla
söyleşiyor, dairelerinde, bürolarında oturup mesai saatinin
bitmesini bekliyordu; hepsi de zoraki, otomatik olarak, gönülsüz
görülen işlerdi, makineler tarafından da pekâlâ yapılabilecek
ya da yapılmadan kalabilecek işler. Ve ardı arkası kesilmeksizin
sürüp giden mekanikliktir ki, onları benim gibi kendi
yaşamlarını eleştirmekten, bu yaşamın aptallığını ve sığlığını,
iğrenç şekilde sırıtan ne idüğü belirsizliğini, umarsız hüznünü
ve kofluğunu görüp duyumsamaktan alıkoyuyordu.